Cứ quan sát một phòng học sinh nam ở chung trò trọ học thì biết được phần nàotính lôi thôi của bạn trai. Tôi lại không hồ nghi bạn không đủ ý chí, đủ ý chí để bị ái tình quấn quít như tác giả cuốn Comédie divine bị hình ảnh Béatrice luôn chi phối đầu óc. Bè bạn, họ thấy là những kẻ môi mép đường mật mà lòng đầy rắn.
Tôi lại không dám đòi hỏi bạn tử đạo để bảo thủ lòng khiết bạch. Họ có thể ngày mai đả đảo tuyệt đối một điều mà họ ngày nay quý trọng tuyệt đối. Mà họ tranh đấu cho quyền lợi thấy trước mắt vì các quyền lợi nầy đập mạnh vào thị hiếu của họ.
Tập cho họ siêu nhân hóa những nghĩa cử vì sự làm ơn được đo lường bởi Đấng tối cao giá trị hơn sự thi ân cầu lợi trước mặt. Tâm tình phức tạp của bạn trai trong tuổi nầy, cứ chung mà nói, không có gì đáng trách cả. Nói xấu, chỉ trích kẻ bội bạc không tiếc lời.
Cõi lòng họ như một chiếc đàn mà các dây rất nhạy có thể phát ra những bản nhạc say mê đời. Thoạt đầu con nhỏ lắm, con là một hòn máu trong mẹ, bé tí ti, bé hơn đầu sợi tóc nữa. Nhưng chắc chắn một trong số lớn của họ thường cótính đàn bà, thứtính hay mọt mại nó làm cho khó ai sống chung với họ.
Lúc sửa những tác văn của nam sinh, tôi thấytính nầy của họ rất rõ rệt. Còn nhiều trường hợp khác như lúc đau bệnh, buồn, man mác, dùng quá độ đồ kích thích v. Nhục tình vì đó là động lực cho đời sống uyên ương của vợ chồng.
Tôi biết có những bạn trai ra vẻ lanh lợi, nói tía lia, làm bộ lăng xăng, lộn xộn. Hay họ chịu sự đàn áp của cha mẹ độc tài khắc nghiệt. Họ hân hoan sống trong lạc quan.
Nhưng ước muốn người đẹp là một chuyện mà nhận chân ai là mỹ nhân là chuyện khác. Có khi chưa biết bạn trai đang nói chuyện với mình là ai, lý lịch, tài đức, hạnh kiểm ra sao đã bắt đầu tin tưởng yêu mến, giao phú tâm sự. Phải nói hai phái bổ túc cho nhau về mọi mặt từ đời sống vật chất đến tinh thần, tâm đức và xã hội.
Cũng thế, bạn hãy dò lòng bạn trước khi giao phú mình cho họ. Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. Lòng họ sống trong nguồn hy vọng vô biên ở phần thưởng của Đấng chí công.
Chúng ta nên nhớ vì số phận long đong của ái tình người nam, người ta mới để ý đến sứ mệnh sự cần thiết của sứ mệnh làm chồng, trách vụ làm cha: tất cả nó trói người nam bền vững trong đời sống hôn nhân nhất phu, nhất phụ. tính bạn trai phần đông ít lo cho mình tỉ mỉ như bạn gái, nên khi ngủ có khi nằm bậy trên phản gỗ, ở trường kỷ, trên võng, hay đi văn v. Mà thường tuổi thơ hay làm nhiều việc tuổi già rơi lệ.
Họ thay đổi kiểu hớt tóc. Thường người ta xúi thanh niên đả đảo cái gì cũ, nêu lên tinh thần nhựt tân. Nội tâm của họ không được trang điểm thêm những đứctính mà còn mất khí lực vì khi giao thiệp họ làm già, họ quá giao động, làm mất sự trầm tĩnh cần thiết cho các nhân đức lớn lên.