Sự đồng cảm với đau khổ hay thiếu thốn của người khác và ước muốn giúp đỡ họ cần phải được cân bằng với tri kiến sâu sắc về bản tính vĩnh hằng của tất cả mọi sự sống và về cái ảo tưởng tối hậu của tất cả mọi khổ đau. Có lẽ bạn đã từng nghe câu nói “đưa má bên kia ra” mà vị thầy vĩ đại đã dùng cách đây hơn hai ngàn năm. Không gian là cái không một vật, cho nên nó không bao giờ được tạo dựng.
Còn ở bình diện sâu xa hơn bạn vốn đã toàn vẹn rồi, và khi bạn nhận ra điều đó, thì niềm vui dâng đầy phía sau việc bạn làm. Tuy nhiên, thảng hoặc hai chú vịt có đánh nhau – không vì lý do gì rõ rệt, hay bởi vì một chú đi lạc vào không gian riêng tư của chú vịt kia. Hãy làm cho cái Bây giờ là trọng tâm hàng đầu trong cuộc đời bạn.
Hãy tha thứ cho chính mình vì đã không thanh thản. Tôi lưu trú trong trạng thái hạnh phúc và kỳ diệu không thể tả được, nó còn sung mãn hơn cả kinh nghiệm ban sơ mà tôi vừa kể trên nữa. Một khi đã giũ bỏ được mối quan hệ đó, tất cả những mối quan hệ khác đều là quan hệ tình yêu.
Do bản chất vô phân biệt của nó, thật khó lòng tìm ra được một cái tên để miêu tả chính xác các xúc cảm này. Bạn không cần phải tìm hiểu trước khi bạn có thể trở nên hiện trú. Đau khổ sẽ không giảm bớt cường độ khi bạn giải quyết nó bằng biện pháp vô minh.
Song lẽ, không thứ nào trong số đó thu hút toàn bộ chú ý của bạn. Hãy tiến sâu vào nó một cách toàn triệt. Khi thực sự dùng đến tâm trí của mình, bạn sẽ thấy nó càng sắc bén hơn, càng tập trung hơn so với trước đây.
Con người mù quáng phản kháng khoảnh khắc hiện tại theo nhiều phương chước khác nhau. Chỉ bằng cách đối phó với các thách thức đó, bạn và những người khác sẽ biết bạn đang ở trong trạng thái ý thức nào; chứ khả năng ngồi im lặng nhắm mắt được bao lâu hay những quán tưởng trong lúc ngồi thiền không thể là phản ảnh đáng tin cậy về trạng thái ý thức của bạn. Hoặc giả, bạn có thể buông bỏ toàn bộ sự việc để ngồi yên trên ghế đá công viên.
Bằng biểu tượng ngài đã cố gắng truyền đạt bí quyết không phản kháng và không phản ứng. Lúc ấy ý nghĩ đó mất đi sức mạnh khống chế bạn và nhanh chóng chìm lắng đi, bởi vì bạn không còn cung cấp năng lượng cho tâm trí thông qua việc đồng hóa với nó. Tôi lưu trú trong trạng thái hạnh phúc và kỳ diệu không thể tả được, nó còn sung mãn hơn cả kinh nghiệm ban sơ mà tôi vừa kể trên nữa.
Nhưng thực hành rà soát tình trạng tâm trí – xúc cảm nội tại càng nhiều, bạn càng dễ biết rõ lúc nào bạn mê muội bất thức, để thức tỉnh ra khỏi giấc mơ thời gian mà bước vào hiện tiền. Tôi đã thực hành thiền định, đã dự các buổi hội thảo, đã đọc nhiều tác phẩm về tâm linh, tôi cố gắng giữ tâm trạng không phản kháng – nhưng nếu ông hỏi liệu tôi đã tìm thấy sự thanh thản nội tại đích thực và kéo dài chưa, thì câu trả lời trung thực của tôi sẽ là “không”. Nếu bạn cố chấp phản kháng sự thật đó, tức là bạn từ chối xuôi theo dòng đời, và bạn sẽ gánh chịu đau khổ.
Dưới biển sâu, ở đất liền, trên không trung – rồi mỗi dạng được nhân bản hàng triệu lần. Nó không pải là một công trình (work) như chúng ta đã biết từ nhiều thiên niên kỷ qua. Theo ngôn ngữ thần học, nó là “mặc khải Thượng đế” – không phải là thứ gì đó bên ngoài bạn, mà là cái tinh hoa sâu thẳm nhất của riêng bạn.
Sự cưỡng bách phải hành động, và khuynh hướng tìm kiếm cảm thức về giá trị bản thân và cái tôi của bạn từ các nhân tố bên ngoài như sự thành tựu chẳng hạn, đều là ảo tưởng không thể tránh được bao lâu bạn còn đồng hóa với tâm trí của mình. Tâm trí của bạn là một phương tiện, một công cụ. Đừng tìm kiếm trạng thái nào khác ngoài tình trạng hiện nay của bạn; nếu không, bạn sẽ tạo ra xung đột nội tại và phản kháng một cách vô minh.