Lối tư duy mũ xanh da trời được dùng để tổ chức các khía cạnh khác của tư duy giống như việc sẽ ưu tiên sự xét đoán hoặc liệt kê những mặt hạn chế. Bạn yêu cầu mọi người đội mũ trắng khi bạn cần họ xử lý thông tin thực tế. Tiếp theo chúng ta nên sử dụng chiếc mũ vàng và chiếc mũ xanh lá cây để tìm cách khắc phục những bất lợi được chỉ ra bởi chiếc mũ đen: những lỗi lầm được sửa chữa; những yếu điểm được vứt bỏ; những vấn đề được giải quyết.
Chiếc mũ trắng chỉ ra những cách thức (chẳng hạn những cuộc khảo sát, những bảng câu hỏi) để có được những thông tin cần thiết. Nó cho phép bộ não chúng ta tối đa hoá sự nhạy cảm theo từng hướng, trong từng thời điểm. Thông qua những cuộc thảo luận tập thể, bàn bạc tập trung, chúng ta thấy rõ hơn lợi ích của
Sử dụng chiếc mũ xanh xem xét một ý tưởng khiến cho ý tưởng dường như trở nên đủ hấp dẫn để chúng ta thử nghiệm ( chiếc mũ vàng tư duy cũng cho phép chúng ta làm điều này). Trong một cuốn sách của tôi viết về sự thành công với tựa đề: Những sách lược: «Nghệ thuật vào khoa học để thành công», tôi chỉ ra rằng một trong những tính cách của những người thành đạt là học có ham muốn mạnh mẽ để biến mọi việc thành hiện thực. Một cách tuần tự, chiếc mũ xanh lá cây cũng được sử dụng tại thời điểm mỗi người thực hiện điểm dừng sáng tạo của riêng họ.
Tuy nhiên, tôi không đề cập đến những chiếc mũ mà chúng ta vẫn thường đội khi ra khỏi nhà. Hãy đưa ra những số liệu, những dự báo và cả những chứng cứ. Mọi người hãy sử dụng thêm thời gian cho chiếc mũ vàng để xem xét vấn đề này.
Thời gian là vô cùng quan trọng. Cả 2 quan điểm trên đều là những nhận xét có giá trị bởi nó được đúc kết từ kinh nghiệm. Một con linh dương châu Phi khi nghe thấy tiếng động, ngay lập tức hệ thần kinh trung ương của nó nhận biết được những hiểm hoạ đang rình rập.
Hành động của chúng ta do đó chỉ là khả năng có thể xảy ra mà thôi. Nó không chỉ đơn giản là việc đưa ra những đánh giá tích cực về những chỗ dễ nhận thấy, mà nó yêu cầu mọi người tìm kiếm những mặt tích cực của vấn đề. Một chức năng vô cùng quan trọng của chiếc mũ đen tư duy là chức năng đánh giá rủi ro.
Nhiều người nói với tôi rằng họ thích sự tranh luận bởi vì thông qua các cuộc tranh luận họ chứng tỏ được sự thông thái của mình. Nhưng tôi sẽ làm như vậy”. Lý do đầu tiên đó chính là do từ sáng tạo có nghĩa quá rộng và mơ hồ, như tôi đã nêu trong phần chiếc mũ vàng.
Một tuần sau đó tôi cũng có buổi nói chuyện nhân buổi học của những nhân viên marketing của tập đoàn Microsoft ở Seattle và giới thiệu với họ phương thức tư duy 6C. Bạn hãy hình dung ra một cuộc hội nghị bàn tròn với 8 thành viên đều là những nhà phê bình lỗi lạc. Trong các chương bàn về lối tư duy chiếc mũ đen, tôi đã chỉ ra rằng chiếc mũ đen chính là chiếc mũ của lối tư duy phê phán và tôi cũng chỉ rõ rằng trong thời gian sử dụng chiếc mũ đen, mọi người nên phát huy tối đa hiệu quả của nó: mọi người hãy là những người phê phán mạnh mẽ nhất.
Tại điểm này, cần có một cách để có thể bao trùm cả hai lựa chọn. Đầu tiên, đó là những cảm xúc cơ bản như: sự sợ hãi và không thích tới những cảm xúc phức tạp hơn như sự nghi ngờ. Nói đến lối tư duy chiếc mũ đỏ, chúng ta đang nói đến một cách lối tư duy chỉ bao gồm những cảm xúc, tình cảm và những suy nghĩ không thiên về lý trí.
Nhưng "đôi khi" nó có thể kéo theo triệu chứng viêm nhiễm, chẳng hạn viêm tai. Và bởi vì sự tiến triển cũng là một phần quan trọng của lối tư duy mũ xanh, do đó sự khích động chỉ nên thể hiện ở mức độ hợp lý. Socrates chú trọng đến phương thức tư duy biện chứng và tranh luận.